Theo đó, Danh mục các chương trình mục tiêu quốc gia giai đoạn 2016 - 2020 bao gồm: Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới; Chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững.
Mục tiêu của Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới được Quốc hội quyết định đó là: Đến năm 2020 số xã đạt tiêu chuẩn nông thôn mới khoảng 50%; không còn xã chỉ đạt dưới 5 tiêu chí.
Chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững nhằm mục tiêu: Góp phần giảm tỷ lệ nghèo cả nước bình quân xuống từ 1,0% - 1,5%/năm; riêng các huyện nghèo, các xã đặc biệt khó khăn giảm 4%/năm theo chuẩn nghèo quốc gia giai đoạn 2016 - 2020. Cả hai Chương trình đều thực hiện từ năm 2016 đến hết năm 2020.
Kinh phí thực hiện chương trình mục tiêu quốc gia giai đoạn 2016-2020 được Quốc hội quyết định như sau: Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới với tổng mức vốn thực hiện từ NSNN tối thiểu là 193.155,6 tỷ đồng, trong đó: Ngân sách trung ương: 63.155,6 tỷ đồng; Ngân sách địa phương: 130.000 tỷ đồng. Trong quá trình điều hành, Quốc hội giao Chính phủ tiếp tục cân đối ngân sách trung ương để có thể hỗ trợ thêm cho Chương trình và có giải pháp huy động hợp lý mọi nguồn vốn ngoài ngân sách nhà nước để thực hiện.
Chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững có tổng mức vốn thực hiện từ ngân sách nhà nước tối thiểu là 46.161 tỷ đồng, trong đó: Ngân sách trung ương: 41.449 tỷ đồng; Ngân sách địa phương: 4.712 tỷ đồng. Về nguồn vốn này, trong quá trình điều hành, Quốc hội giao Chính phủ tiếp tục cân đối ngân sách trung ương để có thể hỗ trợ thêm cho Chương trình và có giải pháp huy động hợp lý mọi nguồn vốn ngoài NSNN để thực hiện.
Nghị quyết của Quốc hội cũng nêu rõ nguyên tắc phân bổ vốn ngân sách trung ương hỗ trợ thực hiện chương trình. Theo đó, cơ chế hỗ trợ từ ngân sách trung ương cho ngân sách địa phương thực hiện chương trình căn cứ theo dự toán thu, chi ngân sách năm 2014 của từng địa phương, cụ thể như sau: Đối với các địa phương có điều tiết về ngân sách trung ương: Không hỗ trợ vốn từ ngân sách trung ương (trừ tỉnh Quảng Ngãi). Các địa phương phải bố trí vốn ngân sách địa phương ở mức cao hơn so với các địa phương khác và huy động hợp lý theo quy định của pháp luật nguồn vốn ngoài NSNN để thực hiện mục tiêu của Chương trình.
Đối với các địa phương nhận hỗ trợ từ ngân sách trung ương với mức từ 50% trở lên: Ưu tiên bố trí ở mức độ cao phù hợp với tổng số xã; xã đặc biệt khó khăn, xã biên giới; xã an toàn khu; các xã đặc biệt khó khăn vùng bãi ngang ven biển và hải đảo. Đối với tỉnh Quảng Ngãi và các địa phương nhận hỗ trợ từ ngân sách trung ương với mức dưới 50%: Bố trí vốn ở mức thấp hơn so với nhóm nhận hỗ trợ từ ngân sách trung ương với mức từ 50% trở lên.
Với Chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững, các địa phương phải bố trí vốn ngân sách địa phương và huy động hợp lý theo quy định của pháp luật nguồn vốn ngoài ngân sách nhà nước để thực hiện mục tiêu của Chương trình.
Trước đó, đa số ý kiến ĐBQH thống nhất về mục tiêu tổng quát và mục tiêu cụ thể của 2 Chương trình. Một số ý kiến cho rằng, mục tiêu đến năm 2020 khoảng 50% số xã trên cả nước đạt chuẩn nông thôn mới là quá cao. Đề nghị phấn đấu cả nước có 40% số xã đạt chuẩn; huyện nghèo, miền núi, hải đảo phấn đấu 25% số xã đạt chuẩn; xây dựng hệ thống tiêu chí phù hợp với từng vùng, miền.
Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho rằng, mục tiêu khoảng 50% số xã đạt chuẩn nông thôn mới đến năm 2020 là tương đối khó khăn song đây là mục tiêu rất quan trọng, đã được thể hiện trong Nghị quyết số 26-NQ/TW Hội nghị lần thứ 7 Ban chấp hành Trung ương Khóa X về nông nghiệp, nông dân, nông thôn. Mặt khác, nguồn lực thực hiện Chương trình tuy còn hạn hẹp song đã được tăng cường từ 3-4 lần so với giai đoạn trước.
Qua rà soát, Chính phủ cũng đã bố trí tăng thêm 23.155,6 tỷ đồng, nâng mức bố trí ngân sách trung ương cho CTMTQG xây dựng nông thôn mới từ 40.000 tỷ đồng như đã báo cáo Quốc hội lên mức 63.155,6 tỷ đồng. Cùng với nguồn vốn ngân sách trung ương dành cho CTMTQG giảm nghèo bền vững là 41.449 tỷ đồng, nguồn lực này sẽ được bố trí tập trung cho các xã đặc biệt khó khăn, các xã nghèo, các xã thuộc đối tượng của chương trình song cũng ưu tiên để tạo điều kiện các xã đã đạt nhiều tiêu chí có thể sớm hoàn thành mục tiêu xây dựng nông thôn mới.
Báo cáo giải trình của Ủy ban Thường vụ Quốc hội cũng nêu rõ: Trong quá trình điều hành, Chính phủ sẽ tiếp tục cân đối ngân sách Trung ương để có thể hỗ trợ thêm cho Chương trình, các địa phương sẽ thực hiện đồng bộ các giải pháp huy động hợp lý mọi nguồn lực để thực hiện chương trình. Vì vậy, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đề nghị Quốc hội cho giữ như phương án đã thể hiện trong Dự thảo Nghị quyết.
N.L