Thứ nhất, Việc ban hành văn bản quy phạm pháp luật về giá trên địa bàn: Năm 2010, có 04/23 địa phương (Quảng Nam, Sóc Trăng, Đăk Nông, Long An) chưa ban hành quy định quản lý nhà nước về giá trên địa bàn theo quy định tại khoản 1 Điều 25 của Nghị định số 170/2003/NĐ-CP của Chính phủ quy định chi tiết thi hành một số điều của Pháp lệnh Giá.

Thứ hai, Triển khai thực hiện việc đăng ký giá và kê khai giá hàng hóa, dịch vụ

- Thời điểm từ ngày 01/10/2010 trở về trước, còn nhiều địa phương chưa triển khai, hướng dẫn các doanh nghiệp sản xuất kinh doanh, hàng hóa dịch vụ thuộc danh mục phải đăng ký giá, tiến hành đăng ký giá, kê khai giá và gửi hồ sơ đăng ký giá về Sở Tài chính theo quy định tại Thông tư số 104/2008/TT-BTC ngày 13/11/2008 của Bộ Tài chính, nguyên nhân do các địa phương chưa quan tâm đúng mức đối với lĩnh vực này.

- Thời điểm sau 01/10/2010 (khi Thông tư số 122/2010/TT-BTC ngày 12/8/2010 của Bộ Tài chính có hiệu lực), các địa phương đã triển khai thực hiện các quy định về đăng ký giá, kê khai giá trên địa bàn. Tuy nhiên, việc triển khai còn chưa đồng bộ, một số địa phương chưa thực hiện đầy đủ, cụ thể:

+ Có 07/23 địa phương (gồm: Bạc Liêu, Đăk Nông, Nam Định, Thái Nguyên, Quảng Trị, Trà Vinh, Sóc Trăng) ban hành văn bản triển khai nhắc lại quy định của Trung ương, không ban hành danh mục các đơn vị phải đăng ký giá, kê khai giá trên địa bàn theo quy định.

+ Có 01/23 địa phương (tỉnh Đăk Nông), chưa triển khai, hướng dẫn các tổ chức, cá nhân sản xuất kinh doanh, hàng hóa dịch vụ thuộc danh mục phải đăng ký, kê khai giá thực hiện việc đăng ký giá và gửi hồ sơ đăng ký giá về Sở Tài chính theo quy định;

+ Có 02/23 địa phương (TP Hà Nội và Long An), ban hành văn bản hướng dẫn về đăng ký, kê khai giá còn chưa đầy đủ:

Thành phố Hà Nội: Đối với mặt hàng thuộc danh mục Nhà nước thực hiện bình ổn giá như: lúa gạo, đường ăn và các doanh nghiệp được UBND thành phố cho tạm ứng ngân sách để mua hàng tạm trữ, thực hiện bình ổn giá trong năm 2009, 2010 chưa đưa vào danh sách các tổ chức, cá nhân phải thực hiện đăng ký giá, kê khai giá.

Tỉnh Long An: Chỉ có 06 doanh nghiệp kinh doanh mặt hàng thóc gạo trong danh sách phải đăng ký giá; các doanh nghiệp sản xuất, kinh doanh các mặt hàng thuộc danh mục Nhà nước thực hiện bình ổn giá như: thức ăn chăn nuôi, đường ăn, khí hóa lỏng, thuốc thú y, thuốc bảo vệ thực vật, sữa bột cho trẻ em dưới 6 tuổi, giấy, sách giáo khoa… và 02 doanh nghiệp được UBND tỉnh cho tạm ứng ngân sách mua hàng tạm trữ thực hiện bình ổn giá trong dịp tết năm 2010, 2011 chưa đưa vào danh sách các tổ chức, cá nhân phải thực hiện đăng ký giá, kê khai giá theo quy định.

Thứ ba, Việc thực hiện các biện pháp bình ổn giá : Năm 2010, 23/23 tỉnh, thành phố (được thanh tra và gửi báo cáo) đều triển khai, thực hiện công tác bình ổn giá trên địa bàn theo các văn bản chỉ đạo, hướng dẫn của Trung ương. Tuy nhiên, việc triển khai, thực hiện tại từng địa phương còn nhiều bất cập, chưa chặt chẽ, các địa phương chưa ban hành quy chế, chưa tổng kết, đánh giá hiệu quả việc tạm ứng ngân sách thực hiện bình ổn giá trên địa bàn.

Thứ tư, Việc giao đất, ban hành bảng giá các loại đất, thẩm định giá đất thu tiền sử dụng đất và giá cho thuê đất tại các dự án; giá rừng và giá tính thuế tài nguyên

- Việc giao đất

Tại thành phố Hà Nội: Thời điểm 31/12/2010, có 49 dự án giao đất có thu tiền sử dụng đất cho các tổ chức, cá nhân để thực hiện các dự án xây dựng khu dân cư, khu đô thị mới (do UBND tỉnh Hà Tây (cũ) và UBND tỉnh Vĩnh Phúc quyết định), đã phê duyệt đơn giá và tổng số tiền sử dụng đất của các dự án phải nộp trước khi giao đất, bàn giao đất cho các nhà đầu tư; không đúng trình tự, thủ tục quy định và chưa phù hợp với quy định tại Nghị định số 84/2007/NĐ-CP ngày 25/5/2007; Nghị định số 69/2009/NĐ-CP ngày 13/8/2009 của Chính phủ. Việc giao đất không đúng trình tự quy định dẫn đến xác định tiền sử dụng đất các dự án phải nộp không phù hợp; Cơ quan Thuế không đủ căn cứ để thu tiền sử dụng đất, các chủ dự án chậm nộp tiền sử dụng đất.

- Việc Ban hành bảng giá các loại đất: Kết quả thanh tra công tác quản lý giá tại 03 địa phương(Hà Nội, Long An, Bình Định) cho thấy, năm 2010 cả 03 địa phương đã thực hiện ban hành Bảng giá các loại đất hàng năm, nhưng chưa thực hiện đúng quy định tại Điều 7, Thông tư Liên tịch số 02/2010/TTLT-BTNMT-BTC ngày 8/01/2010 của Bộ Tài nguyên và Môi trường - Bộ Tài chính; bảng giá các loại đất còn nhiều bất cập, cụ thể:

Thành phố Hà Nội: Bảng giá các loại đất tại 13 tuyến đường ở 4 quận do UBND thành phố phê duyệt nhưng không có phiếu điều tra giá đất trên thị trường (toàn bộ loại đất sản xuất kinh doanh phi nông nghiệp không có phiếu điều tra; đất ở tại một số tuyến đường không có phiếu điều tra hoặc chỉ có phiếu điều tra tại một số vị trí đất); Hầu hết giá đất trên các phiếu điều tra (giá thị trường) đều cao hơn giá đất trên bảng giá đất do UBND thành phố ban hành từ 25% trở lên.

Tỉnh Long An: Không tiến hành điều tra, khảo sát giá đất để phân tích các mức giá đất thực tế đã chuyển nhượng quyền sử dụng đất trên thị trường của loại đất tương tự để so sánh, xác định giá của thửa đất, loại đất cần định giá để làm căn cứ xây dựng bảng giá các loại đất; địa phương chỉ căn cứ vào báo cáo đánh giá tình hình thực hiện Bảng giá các loại đất năm 2009 và dự kiến Bảng giá các loại đất năm 2010 của UBND các huyện, thành phố. 

Tỉnh Bình Định: Chưa lập đầy đủ phiếu điều tra giá đất trên thị trường theo quy định

- Việc thẩm định giá đất, xác định tiền sử dụng đất phải nộp NSNN  tại các dự án được Nhà nước giao đất có thu tiền sử dụng đất không thông qua hình thức đấu giá quyền sử dụng đất.

Tại tỉnh Long An, Đăk Nông: Không thực hiện việc thẩm định giá đất và xác định tiền sử dụng đất dự án phải nộp ngân sách theo hướng dẫn tại Thông tư số 145/2007/TT-BTC ngày 06/12/2007 của Bộ Tài chính. Trong đó:  Tỉnh Long An thực hiện miễn giảm tiền sử dụng đất, tiền thuê đất cho 3/13 dự án được thanh tra khi chưa có quyết định thành lập khu công nghiệp; Tỉnh Đăk Nông: Có 04/05 dự án được thanh tra, địa phương áp dụng giá đất được UBND tỉnh phê duyệt từ năm 2005 và cộng thêm 30% trượt giá, chưa sát với giá thị trường theo quy định tại Nghị định số 69/2009/NĐ-CP ngày 13/8/2009 và Nghị định số 120/2010/NĐ-CP ngày 30/12/2010 của Chính phủ; Có 01/05 dự án, thẩm định, xác định giá đất không nhất quán, sử dụng giá đất chỉ bằng 60% đến 70% giá đất thị trường.

Thành phố Hà Nội và tỉnh Quảng Ninh: Xác định giá đất và tính tiền sử dụng đất chủ dự án phải nộp NSNN theo phương pháp thặng dư theo Thông tư số 145/2007/TT-BTC ngày 6/12/2007 của Bộ Tài chính. Tuy nhiên, việc thẩm định giá đất và xác định tiền sử dụng đất chủ dự án phải nộp NSNN không quy về cùng thời điểm, trong đó: chi phí phát triển được xác định theo tương lai (có tính đến yếu tố trượt giá); doanh thu phát triển được xác định theo giá trị tại thời điểm hiện tại (thời điểm thẩm định giá đất). Trong đó, thành phố Hà Nội có 7/7 dự án được thanh tra; tỉnh Quảng Ninh có 3/3 dự án được thanh tra.

Tỉnh Bình Định: Thanh tra 13 dự án thấy, địa phương đều áp dụng phương pháp so sánh theo hướng dẫn tại Thông tư số 145/2007/TT-BTC ngày 06/12/2007 của Bộ Tài chính. Tuy nhiên,  có 11/13 dự án không triển khai, khảo sát và thu thập thông tin từ 3 đến 5 thửa đất có giao dịch chuyển nhượng thành công trên thị trường để làm căn cứ so sánh theo quy định.

- Việc ban hành giá rừng, giá cho thuê rừng và giá tính thuế tài nguyên.

Tỉnh Đăk Nông: Chưa ban hành giá rừng và giá cho thuê rừng, vì vậy có 36 dự án cho thuê rừng để đầu tư sản xuất nông lâm nghiệp với tổng diện tích rừng là 24.284,7 ha; chưa được địa phương xác định giá thuê rừng.

Tỉnh Quảng Ninh: Ban hành Bảng giá tối thiểu làm căn cứ tính thuế tài nguyên than đối với các đơn vị thuộc Tập đoàn Công nghiệp Than - Khoáng sản Việt Nam dựa trên cơ sở tính toán và phương pháp tính toán chưa phù hợp với quy định tại Luật Thuế Tài nguyên và Thông tư số 105/2010/TT-BTC ngày 23/7/2010 của Bộ Tài chính.

II. Qua thanh tra, giám sát đã kiến nghị:

Thứ nhất, Đối với UBND các tỉnh, thành phố:

- Tăng cường công tác quản lý giá trên địa bàn; khẩn trương ban hành quy định quản lý nhà nước về giá trên địa bàn theo đúng quy định tại Nghị định số 170/2003/NĐ-CP của Chính phủ quy định chi tiết thi hành Pháp lệnh Giá;

- Chấn chỉnh, khắc phục những tồn tại trong việc triển khai, thực hiện quy định của pháp luật về giá và ưu đãi đầu tư trên địa bàn; rà soát, bổ sung danh mục tổ chức, cá nhân sản xuất, kinh doanh hàng hóa, dịch vụ thuộc danh mục nhà nước thực hiện bình ổn giá trên địa bàn phải thực hiện đăng ký giá, kê khai giá và gửi hồ sơ về Sở Tài chính theo quy định;

- Nghiên cứu, xây dựng quy chế ứng vốn ngân sách mua hàng tạm trữ thực hiện bình ổn giá để áp dụng thống nhất; đôn đốc, kiểm tra đánh giá hiệu quả việc tạm ứng ngân sách mua hàng tạm trữ để thực hiện bình ổn giá và thu hồi tạm ứng đúng thời gian quy định.

- Ban hành Bảng giá các loại đất trên địa bàn hàng năm; chấn chỉnh việc thẩm định giá đất và xác định tiền sử dụng đất các chủ dự án phải nộp NSNN tại các dự án được Nhà nước giao đất có thu tiền sử dụng đất không thông qua hình thức đấu giá quyền sử dụng đất. Thực hiện xác định giá đất và tiền sử dụng đất phải nộp ngân sách nhà nước của các dự án giao đất có thu tiền sử dụng đất theo quy định tại Thông tư số 145/2007/TT-BTC ngày 06/12/2007 của Bộ Tài chính.

- Nghiên cứu, ban hành giá rừng và giá cho thuê rừng để làm căn cứ xác định tiền thuê rừng các đơn vị phải nộp NSNN.

Thứ hai, Bộ Tài chính  đã chỉ đạo các đơn vị chức năng thuộc Bộ:

- Tiếp tục nghiên cứu để hoàn thiện hệ thống văn bản quy phạm pháp luật về giá, để vừa đẩy mạnh sản xuất kinh doanh, ổn định giá cả thị trường, bảo đảm đời sống nhân dân.

- Có văn bản gửi UBND các tỉnh, thành phố triển khai ban hành giá rừng theo đúng quy định tại Thông tư liên bộ số 65/2008/TTLT-BNN-BTC ngày 26/05/2008 của Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn, Bộ Tài chính hướng dẫn thực hiện Nghị định số 48/2007/NĐ-CP ngày 28/3/2007 của Chính phủ. Thực hiện việc xác định tiền sử dụng đất phải nộp NSNN tại các dự án được Nhà nước giao đất có thu tiền sử dụng đất nhưng không thông qua hình thức đấu giá quyền sử dụng đất theo đúng hướng dẫn tại Thông tư số 145/2007/TT-BTC ngày 06/12/2007 của Bộ Tài chính.

- Chỉ đạo, hướng dẫn các cơ quan trong ngành Tài chính tiếp tục tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra, giám sát về giá, xử lý nghiêm, đúng quy định của pháp luật đối với những trường hợp vi phạm./.

TTB - Theo Mof.gov.vn