Hệ thống danh mục điện tử dùng chung đã được các đơn vị khai thác sử dụng có hiệu quả (hầu hết các phần mềm của ngành như: KTKB, Quản lý ngân sách, Quản lý Thuế, Quản lý tài sản công, kế toán xã,... đều sử dụng hệ thống danh mục dùng chung này)và là hệ thống cung cấp toàn bộ các danh mục cho việc triển khai dự án TABMIS và Hệ thống trao đổi thông tin số liệu thu ngân sách giữa các cơ quan Thuế, Kho bạc, Tài chính, Hải quan.

Như vậy, Quyết định 888/QĐ-BTC đã thực sự đóng “vai trò lịch sử” trong việc thống nhất sử dụng các bảng mã danh mục của ngành tài chính phục vụ công tác tích hợp trao đổi thông tin và hiện đại hoá ngành, xây dựng hệ thống thông tin tài chính tích hợp (IFMIS) và hình thành Chính phủ điện tử.

Qua thời gian tổ chức khai thác sử dụng, bản thân mỗi danh mục trong hệ thống danh mục điện tử dùng chung đã có nhiều biến đổi so với lúc đầu đặt ra theo Quyết định 888/QĐ-BTC cả về số lượng (từ 15-28) lẫn về chất lượng (nội dung của các chỉ tiêu mỗi danh mục). Cụ thể, một số danh mục dự kiến được ban hành tại Phụ lục của Quyết định số 888/QĐ-BTC đã được các đơn vị xây dựng và ban hành như: Danh mục các công trình đầu tư xây dựng cơ bản, Danh mục chủ đầu tư và Ban quản lý dự án bàn hành theo Quyết định số 90/2007/QĐ-BTC; Danh mục nguồn vốn, chương trình mục tiêu ban hành theo Quyết định số 33/2008/QĐ-BTC. Một số danh mục được sửa đổi, thay thế bằng danh mục khác như: Danh mục mã số Đơn vị có quan hệ với ngân sách ban hành theo Quyết định số 90/2007/QĐ-BTC thay thế cho hệ thống mã số Đơn vị sử dụng ngân sách ban hành theo Quyết định số 172/2000/QĐ-BTC; Danh mục Chương, Danh mục Ngành kinh tế, Danh mục Nội dung kinh tế, Danh mục Chương trình mục tiêu quốc gia, Danh mục nguồn ngân sách nhà nước ban hành theo Quyết định số 33/2008/QĐ-BTC thay thế cho Danh mục Mục lục ngân sách trước đây; Danh mục Địa bàn hành chính ban hành theo Quyết định số 124/QĐ-TTg thay thế cho Quyết định số 31/2001/QĐ-TCTK,... Một số danh mục có tính chất dùng chung khác do yêu cầu về nghiệp vụ nên được bổ sung như Mã nhiệm vụ Chi NSNN ban hành theo Quyết định số 63/2008/QĐ-BTC; Danh mục Tài khoản kế toán ban thành theo Thông tư số 212/2009/TT-BTC; Danh mục cơ quan Tài chính, Kho bạc,Thuế, Hải quan, Chứng khoán, Dự trữ...

Về xu hướng, hiện nay Kho bạc Nhà nước đang thực hiện dự án thí điểm uỷ quyền thu ngân sách nhà nước qua Ngân hàng.  Dự án sẽ phải thực hiện trao đổi chia sẻ thông tin với ngân hàng, như vậy hệ thống phần mềm giữa 2 cơ quan phải thực hiện đồng nhất sử dụng chung hệ thống danh mục. Trong thời gian tới, khi các quy trình nghiệp vụ của ngành Tài chính tiếp tục được cải cách hiện đại hoá thì xu hướng trao đổi thông tin giữa các đơn vị trong ngành và các đơn vị ngoài ngành càng trở nên bức bách. Vì thế, việc này cần phải bổ sung các quy định để thống nhất về nguyên tắc quản lý và sử dụng hệ thống danh mục dùng chung của ngành.

Xuất phát từ các lý do nêu trên, để hoàn chỉnh bổ sung hệ thống danh mục và các quy định khắc phục những điểm còn thiếu của hệ thống danh mục điện tử dùng chung hiện hành, đồng thời để có căn cứ pháp lý về trách nhiệm xây dựng, quản lý, cập nhật, nâng cấp và khai thác sử dụng hệ thống Cơ sở dữ liệu danh mục dùng chung giữa các đơn vị trong và ngoài ngành Tài chính, mới đây ngày 6/1/2010 Bộ trưởng Bộ Tài chính đã ban hành Quyết định số 35/QĐ-BTC quy định về “Hệ thống danh mục điện tử dùng chung” thay thế Quyết định số 888/QĐ-BTC.

Quyết định số 35/QĐ-BTC vẫn giữ nguyên tên như trong Quyết định 888/QĐ-BTC là “Ban hành Quy định về hệ thống danh mục điện tử dùng chung ngành Tài chính” với ý nghĩa là các danh mục có tính chất sử dụng chung trong các phần mềm ứng dụng hoặc các danh mục được sử dụng trong trong quá trình tích hợp hệ thống, trao đổi thông tin thuộc các dự án hiện đại hoá của ngành Tài chính phải được thống nhất quản lý, khai thác và sử dụng. Như vậy, cũng sẽ có các danh mục mà tính chất sử dụng là đặc thù riêng cho từng đơn vị sẽ không được quy định trong quyết định này.

Quyết định 35/QĐ-BTC quy định các đơn vị thuộc Bộ Tài chính phải có trách nhiệm sử dụng thống nhất Danh mục dùng chung trong các phần mềm ứng dụng, cơ sở dữ liệu, công tác kế toán, thống kê và hoạt động nghiệp vụ trong ngành Tài chính để đảm bảo việc tổng hợp, trao đổi dữ liệu giữa các đơn vị trong và ngoài ngành Tài chính. Như vậy, về phạm vi Hệ thống danh mục điện tử dụng chung không chỉ để đảm bảo tính thống nhất trong việc tích hợp, trao đổi thông tin giữa các vị trong ngành tài chính mà còn mở rộng ra việc tích hợp, trao đổi thông tin với các đơn vị ngoài ngành tài chính. Đây là điểm mới của Quyết định 35/QĐ-BTC.

Trên cơ sở các nhu cầu hiện nay và trong thời gian tới, Quyết định 35/QĐ-BTC ban hành 49 danh mục. Mỗi danh mục có quy định các thuộc tính kèm theo như Tên danh mục, độ dài ký tự sinh danh mục, tên văn bản ban hành danh mục, đơn vị chịu trách nhiệm cung cấp danh mục cho Cơ sở dữ liệu danh mục dùng chung...

Trong số 49 danh mục dùng chung được ban hành theo Quyết định 35/QĐ-BTC, có những danh mục đã được quy định bởi các văn bản quy phạm pháp luật như Quyết định số 75/1998/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ quy định về mã số đối tượng nộp thuế, Quyết định số 10/2007/QĐ-TTg ban hành mã địa bàn hành chính, Quyết định số 90/2007/QĐ-BTC và Quyết định số 51/2008/QĐ-BTC của Bộ trưởng Bộ Tài chính Quy định về mã đơn vị có quan hệ với ngân sách, Quyết định số 33/2008/QĐ-BTC ban hành Hệ thống Mục lục ngân sách...

Tuy nhiên có những danh mục chưa có quy định ban hành về nguyên tắc phát sinh mã số như:  Danh mục cơ quan thu; Danh mục cơ quan Tài chính, Kho Bạc, Thuế, Hải Quan, Dự Trữ, Chứng Khoán; Danh mục công ty Kiểm toán, Thẩm định giá, Tổng công ty Nhà nước,.... Để xây dựng các danh mục này, Quyết định 35/QĐ-BTC quy định nguyên tắc là các danh mục này chỉ sử dụng các bộ mã số chuẩn (không phát sinh bộ mã mới) như mã số thuế, mã số các đơn vị có quan hệ với ngân sách. Như vậy, sẽ giảm được việc phát sinh quá nhiều bộ mã mới và một đơn vị có quá nhiều mã số.

Quyết định 35/QĐ-BTC đã quy định cụ thể hơn trách nhiệm của từng đơn vị trong việc cập nhật, quản lý, sử dụng hệ thống danh mục điện tử dùng chung. Quyết định tiếp tục khẳng định rõ vai trò của Cục Tin học và Thống kê tài chính là đầu mối trong các việc xây dựng, duy trì, tổ chức hỗ trợ khai thác và đảm bảo hạ tầng kỹ thuật cho việc sử dụng hệ thống danh mục điện tử dùng chung. Các đơn vị chịu trách nhiệm về tính chính xác và cập nhật thông tin vào hệ thống.

Bên cạnh đó, để đảm bảo duy trì hệ thống danh mục lớn, một số danh mục đòi hỏi tính cập nhật kịp thời hàng ngày, hàng giờ như Danh mục đơn vị sử dụng ngân sách, đối tượng nộp thuế... của các đơn vị chuyên ngành, trong Quyết định còn Quy định thêm trách nhiệm của Vụ Kế hoạch Tài chính trong việc đảm bảo nguồn kinh phí duy trì cập nhật cho hệ thống danh mục dùng chung. .

Như vậy, Quyết định 35/QĐ-BTC đã được ban hành dựa trên nền tảng kế thừa và phát triển các Quy định trong Quyết định 888/QĐ-BTC trên tinh thần đảm bảo tính đồng bộ của hệ thống các danh mục phục vụ cho qúa trình tích hợp, trao đổi thông tin và hiện đại hoá các quy trình nghiệp vụ của ngành tài chính trong tương lai. Để Quyết định này thực sự mang tính hiệu quả cao phục vụ tốt hơn cho các dự án hiện đại hoá quy trình nghiệp vụ của ngành tài chính thì đòi hỏi mỗi đơn vị trong ngành cần thực hiện đầy đủ trách nhiệm của mình đã được quy định trong Quyết định. Cục Tin học và Thống kê tài chính là đơn vị có vai trò đảm bảo việc xây dựng, duy trì và hỗ trợ các đơn vị sử dụng hệ thống danh mục dùng chung cần tăng cường hỗ trợ, đảm bảo hạ tầng và giám sát đầy đủ việc triển khai thực hiện các quy định đối với Hệ thống danh mục dùng chung này.

(Theo eFinance) -  (Tạp chí Tài chính Điện tử số 81 ngày 15/3/2010)